Để không làm vấy bẩn tâm hồn

ĐỐI THOẠI VỚI SOCRATES

NHỮNG CUỘC NÓI CHUYỆN LÀM THAY ĐỔI CUỘC ĐỜI BẠN

Vì quá tức giận nên tôi đã trót nói ra những lời gay gắt với lão Socrates. Nhưng lão không có vẻ gì là tâm trạng kém đi, ngược lại, nhìn lão rất vui vẻ khi thấy tôi vùng lên như vậy.

“Satoru này, ta cứ tạm bỏ qua vấn đề về tôi đi, cậu suy nghĩ cho tôi việc này trước đã. Trong hai điều sau đây, cậu mong muốn điều nào hơn: Muốn bản thân mình khoẻ mạnh hay muốn mình nhìn trông có vẻ khoẻ mạnh?”

“Tôi muốn mình khoẻ mạnh. Nhưng sao ông hỏi vậy?”

“Đúng vậy đúng không? Dù trông cơ thể có khoẻ mạnh đến đâu nhưng nếu thực tế nó chẳng khoẻ chút nào thì cũng vô nghĩa. Vậy thì chẳng phải thật kỳ cục khi rõ ràng một người không quan tâm gì đến sức khoẻ nhưng sống chết cố gắng để người khác nhìn vào nghĩ người đó trông có vẻ khoẻ mạnh hay sao?”

“Đúng là kỳ cục thật. Tôi thấy thật kinh khủng.”

Kinh khủng mang nghĩa không đẹp phải không?”

“Đúng vậy.”

“Không tốt đẹp nghĩa là rất kém ở một mặt nào đó phải không?”

“Ừm, có thể nói như vậy.”

“Bây giờ nếu tôi chuyển câu chuyện từ vấn đề sức khoẻ sang tâm hồn thì sao? Cậu nghĩ sao nếu một người không bao giờ xem xét lại tâm hồn mình, chỉ để ý xem người khác đánh giá mình ra sao? Theo quan điểm về cái đẹp của cậu vừa rồi thì điều này cũng là kinh khủng phải không?”

socrates

“…Quả đúng là thế.”

“Và như vậy, cậu mải mê với việc quăng ra một câu hỏi về tâm hồn cậu chỉ nhằm mục đích phân tích bản thân phục vụ công tác tìm việc của mình, có nghĩa cậu cũng rất tồi tệ?”

“Ồ, có thể đúng là thế.”

“Hơn nữa, tâm hồn còn đáng quý hơn cơ thể gấp nhiều lần, nó làm nên tính người cho chúng ta.”

“Đó là suy nghĩ của ông Socrates nhỉ.”

“Vậy suy nghĩ của cậu thì sao, cậu Satoru? Liệu có phải cậu cho rằng việc so sánh tâm hồn với cơ thể chỉ là vô ích, dù tâm hồn có xấu xí đến thế nào thì giá trị của người đó cũng không bị giảm?”

“Không phải, tôi đâu có ý đó.”

“Nếu cậu không nghĩ thế thì việc phân tích bản thân để tìm việc đã làm hỏng giá trị con người cậu mất rồi. Lý do là bởi tâm hồn – thứ rất quan trọng với cậu đã bị hỏng rồi.”

“…”

“Khi nãy cậu có nói rằng cậu phân tích bản thân nhằm tìm việc duy trì cuộc sống, có vẻ hành động này lại phản tác dụng mất rồi.”

A
Cơ thể khỏe mạnh  
Tâm hồn đẹp
B
Cơ thể trông có vẻ khỏe mạnh  
Tâm hồn trong có vẻ đẹp    

Người coi trọng B hơn A thì thật kinh khủng.

Tôi chẳng thể phản bác lại lời lão. Thế nhưng khi bị nói là phải xem lại cách sống của bản thân đi, tôi cũng không thể bận tâm nhiều đến thế. Chết tiệt, tôi phải làm sao đây?!

Trích: Đối thoại với SOCRATES – Những cuộc nói chuyện làm thay đổi cuộc đời bạn

DAISETSU FUJITA – Hạnh Nguyễn dịch